Krzem w uprawie
Krzem w uprawie. Po co? Jak? Dlaczego?
Krzem jest drugim najczęściej występującym pierwiastkiem w skorupie ziemi. Łącząc się z tlenem, tworzy dwutlenek krzemu, znany również jako krzemionka, główny składnik piasku, gliny, granitu, ametystu, kwarcu, szkła. Powstają z niego także układy scalone komputerów i kable światłowodowe.
Krzemionka to również forma krzemu, gdy ten w końcu osiada w tkankach roślin, takich jak łodygi i liście, dostarczając korzyści roślinom. Ale najpierw krzem musi przejść długą drogę, przechodząc przez wiele przemian chemicznych – od krzemianu przez kwas krzemowy do krzemionki.
Biorąc pod uwagę, jak powszechny jest krzem we wszechświecie, może być zaskoczeniem, że rośliny rosnące w naturze nie zawsze mają dostęp do obfitych ilości tego korzystnego pierwiastka. Wynika to z faktu, że forma, w jakiej najczęściej występuje krzem w przyrodzie, czyli krzemionka, nie może być wchłaniana przez korzenie roślin. Rośliny mogą pobierać krzem tylko w postaci kwasu krzemowego – zwane też kwasem monokrzemowym lub kwasem ortokrzemowym. Kwas krzemowy jest jedyną rozpuszczalną w wodzie formą krzemu.
To sprawia, że zastosowanie krzemu w pomieszczeniu hodowlanym jest dosyć trudne. Ponieważ krzem i krzemionka same w sobie nie mogą być wchłaniane przez rośliny – a kwas krzemowy jest niestabilny, łatwo przekształcając się w nierozpuszczalną krzemionkę – zazwyczaj musi być butelkowany jako krzemian (np. krzemian potasu, krzemian wapnia). Krzemiany są zarówno rozpuszczalne w wodzie, jak i stabilne, więc mogą być mieszane w roztworze odżywczym, gdzie rośliny pobierają krzem w postaci kwasu krzemowego. To kwas krzemowy podróżuje wewnątrz rośliny do pędów, liści i innych zewnętrznych organów i osadza się jako krzemionka.
A jak to jest z opisami na etykietach?
W sieci toczą się spory na temat tej terminologii. Prawda jest taka, że niezależnie od formy krzemu, którą producent wymienia na etykiecie jako składnik aktywny, tylko kwas krzemowy może być wchłaniany przez rośliny, a krzemiany pozostają jedynym opłacalnym składnikiem aktywnym do stosowania w nawozach. Aby jeszcze skomplikować temat, różne regiony świata mają różne wymagania dotyczące etykietowania, z wieloma zakazami umieszczania na etykiecie terminu "kwas krzemowy". Zamiast tego wymagają, aby zostały wymienione "dwutlenek krzemu" lub "krzemionka" lub "rozpuszczalny krzem". Nie ma to żadnego wpływu na zawartość czy skutki działania, lecz nakłada na producenta dodatkowe procedury. Dlatego nie ma potrzeby sugerowania się tym czy dany produkt zawiera dwutlenek krzemu, krzemionkę czy też rozpuszczalny krzem.
